Leptospirozis (Leptospira)

Leptospirozis zoonoz (Hayvanlardan insanlara bulaşabilen) hastalıklar sınıfında yer alan, gram (-) bakterilerin oluşturduğu bir hastalıktır. En sık sığır, köpek ve domuzlarda görülür.

Hastalık etkeni sığırlarda L.hardjo, köpeklerde L.ikterohemorajica ve L.connicola isimli bakterilerdir. İdrar, dışkı ve durgun sularda aktivitelerini kaybetmezler.

Bulaşma

Direkt bulaşma: Suni tohumlama, çiftleşme, ısırık ve tırmalama, konjenital (kalıtsal), oral(Ağız) yoluyla hastalık direk olarak bulaşmaya neden olur.

İndirekt bulaşma: En önemli bulaşma yolu indirekt bulaşmadır. Hasta veya latent (gizli) enfekte hayvanların idrarlarıyla çıkardıkları etkenler suları, meraları, ahır zeminini, toprağı ve kendi gıdalarını kontamine ederler. Etkenler idrarda 2-3 hafta süre ile canlı kalır. Rutubetli ortam mikroorganizmanın uzun süre canlılığını muhafaza etmesine yardımcı olur. Yazın ve sonbaharın erken dönemlerinde daha sık görülür. Enfekte hayvanlar idrarlarıyla uzun süre çevrelerine etkeni saçarlar.

Etken yeryüzünde yaygın olarak bulunur. Sıcak, yağışlı, bataklık yerlerde, organik madde içeren topraklarda, durgun sularda, mezbaha artıklarının aktığı sularda uzun süre yaşarlar. Stres faktörleri hastalığın çıkışını hızlandırır.

Vektörler aracılığı ile ve taşıyıcı hayvanlar (Fare, köpek, domuz, tilki vs.) ile de bulaşma söz konusudur.

İnsanlara genellikle leptospirialarla bulaşmış su ve besin maddeleri ile bulaşır. Hastalıktan ölen veya ölmeden önce kesilen hayvanların iç organları ve kan ile temas eden insanlara da (Veteriner hekim, kasap) etken bulaşabilmektedir. İnsanlarda etken kana karıştıktan sonra yerleştiği organa göre değişik belirtiler ortaya çıkar. En çok karaciğer ve böbreğe yerleştiğinden dolayı sarılık, albuminuri, azot retensiyonu en fazla görülen bulgulardır.

Hastalık belirtileri (Semptomlar)

Etkenin vücuda girdikten sonra hastalık oluşturması için geçen süre bir kaç gün ile 3 hafta arasında değişir. Hastalık 5 farklı şekilde görülebilir:

• Perakut form: Ender olarak görülür. İştahsızlık (Anoreksi), uyarılma (Eksitasyon), yüksek ateş, sarılık (İkterus), kanama (Hemoraji), idrarda kan görülmesi (Hematüri) ve arka tarafta felç ile karakterize bir hastalıktır.
• Akut form: Yüksek ateşle başlar, ateş birkaç gün sonra düşer ve tekrar yükselir. İştahsızlık ve durgunluk gözlemlenir. Aniden süt kesilir. Sarılık, deri ve ağız içinde yaralar, kas ağrısı (Miyalji), hematüri ve zayıflama görülen semptomlar arasında yer alır.
• Subakut form: Zayıflama, hafif şiddette sarılık (subikter) ve hemoraji ile karakterize bir dönemdir.
• Kronik form: 3 haftayı geçen olaylarda sarılık belirsiz, ateş normale yakındır. Genel durum bozukluğu ve zayıflama görülür. Karaciğer, böbrek ve damar sisteminde bozukluklar ortaya çıkar.
• Atipik form: Hafif ateş, miyalji, terleme gibi semptomlar görülür. İneklerde bazı vakalarda gebeliğin son 1/3'lük döneminde yavru atımı (Abort) gözlenir.

Hastalığı atlatan hayvanlar 3 ay süre ile idrarla etkeni saçmaya devam ederler.

Tanı

Laboratuvar bulguları, patolojik bulgular ve histopatolojik incelemelere bakılarak tanıya gidilir.

Tedavi (Sağaltım)

Antibiyotik tedavisi uygulanabilir.

Korunma

• Sürüye infeksiyonu sokmamalı: Dışarıdan hayvan alımı kontrollü olmalı, yabani hayvan ve rodentlerle mücadele edilmelidir. Bataklıklar kurutulmalı ve mera drenaji yapılmalıdır.
• Portörler ayıklanmalı: Serolojik yoklamalarla tespit edilen portörler ayıklanmalıdır.
• İnfeksiyon kaynakları yok edilmeli: Aborte fetus, uterus akıntıları, infekte hayvanların sütleri, kadavraları, bulaşık ot, saman, vs. yakılmalı veya gömülerek yok edilmelidir.
• Aşılama