Sığır Pasteurellozu (Hemorajik Septisemi - Septicaemia Haemorrhagica Bovum)

Pasteurellosis gram (-) bakterilerin oluşturduğu, sığırlarda akut ve subakut seyreden ateşli infeksiyoz karakterde bir hastalıktır. Hastalık her yaştaki sığırlarda görülebilir. Büyük ekonomik zararlara neden olur.

Hastalığın etkeni Pasteurella MNultocida (Pasteurella boviseptica)\'dir.

Sığır pastörellozu genellikle ilk ve sonbahar aylarında bilhassa yüksek rutubet ve gündüz ile gece arasındaki ısı farkının çok fazla olduğu bölgelerde görülür. Uzun ve yorucu yolculuk yapanlarda, fazla rutubetli ve soğuk havalarda, mevsim değişikliklerinde aç ve hastalıklı olanlarda, iyi bakım ve hijyen şartlarında yetiştirilmeyen hayvanlarda pastörelloz çok görülür ve büyük zararlara yol açar.

Bulaşma

Pastörelloz genel olarak mikropla bulaşmış su ve gıdaların alınması sonucu sindirim yolu ile bulaşır. Bundan başka solunum yolu, konjonktiva ve derideki yaralardan da mikrop vücuda girer ve hastalık yapabilir.

Hastalık etkenleri çoğu zaman sağlam hayvanların üst solunum yollarında ve yutaklarında yaşarlar. Hayvanlardaki direncin kırılması (Stres faktörleri nedeniyle) bu mikropların üremesine yardım ederek vücudun kolayca hastalanmasını sağlar.

Hastalık belirtileri (Semptomlar)

Hastalık 3 farklı şekilde görülebilir:

• Akut (Septisemik) form: Bu formda hastalık aniden başlar ve kısa zaman içinde hayvanları öldürür. Bu nedenle semptomlara rastlamak mümkün olmaz. Hastalarda vücut ısısı 40°C nin üstüne çıkar. Salivasyonda(salya çıkışı) artış gözlemlenir. Boğaz ve gerdanda ağrılı ödemler şekillenir. Hayvanlar durgun ve iştahsızdırlar. Deride kıllar karma karışık olmuştur. Sonraları ishal gözlemlenir. Kaslarda tremorlar (İrade dışı titremeler) görülür. Gözlerden ve burun deliklerinden akıntı gelir. Ölüm oranı %100\'dür.
• Subakut (Ödemli) form: Hayvanda baş, boyun, göğüs bölgesinde gittikçe yayılan ödemler meydana gelir. Ödemler anus, genital organlar, dil, bacaklar ve eklemlerde de görülebilir. Ödemli yerlerdeki deri gergin, sıcak ve ağrılıdır. Gözlerde lakrimasyon (Göz yaşarması) bulunur. Dil şişmiş ve ağrılı bir hal almıştır. Rengi koyu kırmızı esmerdir. Hayvan yutkunamaz ve salyası ağzından akar, boğaz bölgesinde meydana gelen ödemler solunum güçlüğüne neden olur. Hayvanlar asfeksi (boğulma) veya kanlı ishal sonucu meydana gelen bitkinliklerden ölürler.
• Kronik (Pektoral) form: Hayvanın derecesi 40-41 dereceye çıkmış ve genel durumu bozulmuştur. Kuru ve ağrılı öksürük görülür. Burundan kanlı bir akıntı gelir. Geviş getirme durmuştur. Başlangıçtaki kabızlık yerini hemorajik(kanlı) bir ishale bırakır ve hayvan bitkinlikten ölür.

Tanı

Klinik tanı: Hastalığın seyri, 6 saat ile bir hafta arasında değişir. Septisemik ve ödemli formlar çok çabuk seyrederek hayvanı 12-36 saatte öldürür. Pektoral form ise 3 gün veya daha fazla devam eder. Hastalıktan pek az hayvan kurtulabilirse de bunlar zayıf ve aynı zamanda portör(Taşıyıcı) olarak kalırlar. Kesin tanı laboratuar muayeneleriyle ortaya konur.

Tedavi (Sağaltım)

Hastalık tedavisinde antibiyotikler kullanılabilir. Bunun yanında hastaların iyi bakım ve beslenmeleri, her türlü iyi hijiyenik tedbirlerin alınması gereklidir. Hasta hayvanlara immun serum verilmesi yararlı olur.

Korunma

Hayvanlara koruyucu amaçla aşılamalar yapılmalıdır. Ateş görülür görülmez uygun antibiyotik tedavisine başlanmalıdır. Her türlü yorgunluk, açlık, fena bakım, hijyen ve çevre şartlarından korumak, yolculuğa çıkacak hayvanlara hiperimmun serum tatbik etmek gereklidir.