Botulismus gram (+) bakterilerin oluşturduğu bir hastalıktır. Etken Clostridium botulinum adlı bir bakteridir. Bakteri bozulmuş organik ve bitkisel materyallerde çoğalarak, botulinustoxin adı verilen bir toksinin (zehir) oluşumuna neden olur. Bu materyalleri (çürümüş silaj yemi, kemik, deri, çöp atılları vb.) alan sığırlarda hastalık ortaya çıkar. Fosfor eksikliği olan sığırlarda daha çok görülür. Hastalık genellikle tek tük olaylar halinde görülmesine karşın, son yıllarda sığır yemlerine katılan et unu, kemik unu ve tavuk gübresinin yeterince ısı ve işleme tabi tutulmaması sonucu birden çok hayvanda görülebilir. Ölüm oranı %100'e yakındır.
İlk belirtiler gıda alımı ve yutma refleksinin ortadan kalkmasıdır. Dil ve yutak kaslarında felç şekillenir. Buna bağlı olarak salivasyon (salya çıkartma) şekillenir. Ağız açık kalır. Su kovası başında dil sarkmış bekleme bu hastalık için tipiktir. Daha sonra felç iskelet kaslarına yayılır. Tutuk yürüyüş, sallantılı yürüyüş, ayağa kalkma ve yürümede güçlük, kuyrukta hareketsizlik görülür. Bir kaç gün içinde interkostal (kaburgalar arası) kas paralizi (felci) sonucu ölüm şekillenir.
Klinik semptomlar ve hastalığın seyri hastalıktan şüphe ettirir. Ancak kesin tanısı mümkün değildir.
Botulismusa özel bir tedavi yöntemi yoktur. Semptomatik (hastalık belirtilerine yönelik) tedavi yapılır.
Hayvanları dengeli besleyerek çürümüş, kokuşmuş hayvansal ve bitkisel atıklar ile kadavraların sığırlar tarafından yenmeleri önlenmelidir. Hastalığın görüldüğü yerlerde yaz başlarında aşı uygulatılmaldır. Tavuk gübresi içeren rasyonların kullanılmasından 3-4 hafta önce aşı uygulatılmalıdır. Meraya tavuk leşlerinin atılmaması gerekir.